Stałe uzupełnienia protetyczne

Protetyka dentystyczna (stomatologiczna) zajmuje się odtwarzaniem prawidłowej budowy uzębienia, przywracaniem utraconych funkcji narządu żucia oraz poprawianiem lub przywracaniem estetyki uzębienia.

W protetyce dentystycznej wyróżniamy dwa podstawowe typy uzupełnień protetycznych: uzupełnienia stałe (umieszczane przez lekarza dentystę na stałe w ustach pacjenta) i ruchome (pacjent może samodzielnie wyjąć i założyć). Do uzupełnień stałych należą: korony, mosty, licówki, inlaye, oraz uzupełnienia na implantach. Do uzupełnień ruchomych zalicza się różnego rodzaju protezy zębowe (akrylowe, szkieletowe, overdenture, vertex thermosens). O uzupełnieniach ruchomych napiszę wkrótce. Dzisiaj kilka słów o rodzajach uzupełnień stałych.

Korony i mosty

Są to uzupełnienia stałe, wykorzystywane dla odtworzenia mocno zniszczonego, przez próchnicę lub uraz, zęba. Aby było możliwe zastosowanie korony, poprzez jej osadzenie na oszlifowanym zębie własnym, ząb powinien wystawać ponad dziąsło. W przypadku bardzo zniszczonego zęba stosuje się wkład koronowo-korzeniowy, którego zadaniem jest wzmocnienie struktury odtwarzanego zęba, tak aby można było zastosować koronę protetyczną. Zarówno korony, jak i wkłady koronowo-korzeniowe, można wykonać z różnych materiałów (metal, tlenek cyrkonu, materiał kompozytowy). Najczęściej wykonuje się podbudowę („fundament”) korony z metalu lub tlenku cyrkonu a następnie napala się ceramiczną warstwę zewnętrzną (licowanie). I tutaj wspomnę o dwóch istotnych kwestiach. Pierwsza z nich dotyczy koron na podbudowie metalowej. Decydując się na taką koronę należy zwrócić uwagę aby stop metali, z którego praca będzie wykonana był stopem chromo-kobaltowym (CrCo) i nie zawierał niklu ani berylu. Zawartość niklu i/lub berylu znacznie zwiększa możliwość wystąpienia reakcji alergicznej, objawiającej się np: podrażnieniem śluzówki, recesją („uciekaniem”) dziąsła. Druga kwestia, o której warto wiedzieć dotyczy materiału o nazwie Cyrkon, który dzielimy na 3 rodzaje:

1. „Zwykły” Cyrkon (Cyrkon Translucent)- cyrkon, z którego wykonuje się podbudowy koron i mostów. Zawsze na taką podbudowę napalana jest ceramika. Cyrkon charakteryzuje się wysoką przeziernością oraz estetycznym i naturalnym wyglądem. W przeciwieństwie do podbudowy me-

talowej nie posiada ciemnych krawędzi przy dziąsłach zachowując naturalny kolor.

2. Cyrkon Prettau- charakteryzuje się podwyższoną wytrzymałością w stosunku do „zwykłego” cyrkonu. Daje on możliwość wykonania korony w pełnym kształcie anatomicznym. W takim przypadku wykonuje się od razu koronę w ostatecznym kształcie
i nie napala się ceramiki a jedynie podbarwia się koronę specjalnymi farbkami aby otrzymać kolor odpowiedni dla danego pacjenta. Cyrkon Prettau jest świetnym rozwiązaniem dla osób, które borykają się z bruksizmem (zgrzytanie zębami) oraz schorzeniami układu ortognatycznego. Dzięki ogromnej wytrzymałości taka praca wytrzyma nawet najtrudniejsze warunki w jamie ustnej. 

3. Cyrkon Prettau Anterior- w przeciwieństwie do cyrkonu 1 i 2 jest materiałem adhezyjnym.
W tym miejscu kilka słów o samej adhezji. Adhezja jest zjawiskiem polegającym na przyleganiu do siebie dwóch różnych substancji dzięki wzajemnemu przyciąganiu pomiędzy cząsteczkami tych substancji. Aby zobrazować działanie siły adhezji w jamie ustnej posłużę się przykładem. U każdego człowieka odkłada się kamień nazębny (płytka nazębna). Poprzez regularne szczotkowanie zębów możemy spowolnić ten proces jednak nie jesteśmy w stanie go wyeliminować. Siłą która powoduje tak silne przyleganie kamienia nazębnego do powierzchni zęba jest właśnie adhezja. Dzięki rozwojowi protetyki mamy możliwość wykorzystania tej siły na naszą korzyść. Dzięki takim właściwościom Cyrkon Prettau Anterior jest świetnym materiałem na licówki, endokorony, inlaye, onlaye, pojedyncze korony i mosty protetyczne do 3 punktów.

W przypadku braku zęba istnieje możliwość uzupełnienia luki po zębie za pomocą mostu protetycznego. Most składa się z co najmniej 2 filarów zębowych pomiędzy którymi znajduje się przęsło brakującego zęba (aby odbudować 1 brakującego zęba należy oszlifować 2 sąsiednie i na to miejsce powstanie 3 punktowy most protetyczny).

Poniżej zamieszczam zdjęcia prac obrazujące różnicę pomiędzy mostem protetycznym
na metalu a mostem protetycznym na podbudowie tlenku cyrkonu:

 

 

Taki most można opisać jako trzy (lub więcej) połączone ze sobą korony protetyczne, przy czym środkowa jest niepodparta (tzn. nie jest oparta na zębie, ponieważ w tym miejscu go nie ma). Nazwa nie jest tutaj przypadkowa, gdyż zęby (lub implanty) na których opiera się konstrukcja są filarami mostu, a korony pomiędzy nimi są przęsłami zawieszonymi nad przestrzeniami w których brakuje zęba (jak most nad rzeką).

Każdy z wyżej opisanych rodzajów cyrkonu charakteryzuje się biozgodnością z tkankami
i błoną śluzową. Nie powoduje reakcji alergicznych co nie pozostaje bez znaczenia dla zdrowia dziąseł i higieny jamy ustnej.

Licówka, Inlay, Onlay, Overlay, Endokorona (materiały adhezyjne)

Licówka to cienkie uzupełnienie protetyczne, przytwierdzane adhezyjnie za pomocą specjalnego cementu na widocznej, zewnętrznej stronie zęba. Zadaniem licówki jest poprawienie kształtu i koloru zęba. Do materiałów, z których wykonuje się licówki należą m. in. Prettau Anterior oraz ceramika szklana E.max. Istnieją jednak pewne przeciwwskazania dla zastosowania licówek, są to m.in. znaczne zniszczenie zęba, obecność wypełnień lub gdy ząb był leczony kanałowo.

Poniżej zamieszczam zdjęcie licówki:

Inlay, Onlay, Overlay

Inlay, Onlay, Overlay to wypełnienia w koronie zęba, które stosuje się w przypadku dużych ubytków. Stanowią one alternatywę dla wypełnień tradycyjnych . Umożliwiają dokładną rekonstrukcję kształtu anatomicznego zęba (guzków, bruzd punktów stycznych między zębami). Wkłady (inlay) i nakłady (onlay) są wykonywane w pracowni techniki dentystycznej na podstawie pobranych od pacjenta wycisków a następnie wklejane do odpowiednio opracowanego ubytku w zębie za pomocą specjalnego cementu, który gwarantuje dobrą szczelność i nie wypłukuje się. Dzięki precyzyjnemu odtworzeniu kształtu anatomicznego, ząb odbudowany za pomocą inlay, onlay wygląda naturalnie i świetnie spełnia swoje funkcje. Metoda ta jest dobrym rozwiązaniem gdy ubytek jest za duży do tradycyjnego uzupełnienia kompozytowego a stan zęba jest na tyle dobry, że nie zmusza do wykonania pełnej korony protetycznej. Overlay to wkład koronowy pokrywający powierzchnie żujące, stoki guzków wraz z ich szczytami. Jest bardziej rozległy od Inlay oraz Onlay.

Poniższe zdjęcie obrazuje różnice pomiędzy inlay, onlay i overlay :

 

Endokorona

Umożliwia odbudowę leczonych endodontycznie (kanałowo) zębów trzonowych
i przedtrzonowych (4,5,6,7) z pozostawieniem maksymalnej ilości tkanek własnych zęba, bez szlifowania już i tak osłabionych struktur zęba. Tak więc endokoronę wykonujemy gdy w leczonym zębie zachowała się część ścian, aby odtworzyć jego pierwotny kształt oraz wysokość. Zastosowanie endokorony jest alternatywą dla koron i wkładów koronowo-korzeniowych. Wykonuje się je w pracowni protetyki dentystycznej na podstawie wycisku pobranego od pacjenta po opracowaniu ubytków. Najbardziej polecana jest odbudowa zęba pokrywająca powierzchnię żującą, czyli tę która uczestniczy w procesie gryzienia, żucia. Dzięki temu zabezpieczamy ząb przed ewentualnym złamaniem cienkich ścian własnych. Precyzja tego typu uzupełnień jest bardzo wysoka.